Spis z natury, inwentaryzacja a może remanent? Co robimy na koniec roku?

Aby prawidłowo odpowiedzieć na to pytanie musimy ustalić z jakich przepisów prawa wynikają pojęcia spis z natury, inwentaryzacja czy remanent. Pozwoli to nam określić czy winiarzy, czyli osób produkujących wino, dotyczą wszystkie powyższe pojęcia czy tylko część oraz czy mają obowiązek ich sporządzania.

Pojęcie „spis z natury” wynika z § 24 rozporządzania Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2019 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów.

Słowo „inwentaryzacja” szeroko zostało opisane w ustawie z dnia 29 września 1991 r. o rachunkowości. Poświęcono temu pojęciu cały Rozdział 3 ustawy.

Natomiast słowo „remanent” został użyty w art. 24 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych możemy wyczytać, że remanent dotyczy: towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadków. Natomiast z rozporządzenia w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów wynika iż spis z natury także dotyczy towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadów. Dzięki analizie obu aktów prawnych można uznać że pojęcie remanent i spis z natury są pojęciami równoznacznymi.

Z analizy powyższych  przepisów wynika także, że inwentaryzacja jest pojęciem szerszym niż remanent czy spis z natury. Inwentaryzacja wykorzystywana jest do ustalenia faktycznego stan wszystkich rzeczowych i pieniężnych składników majątkowych oraz pomaga wyjaśnić różnice pomiędzy stanem stwierdzonym a stanem rzeczywistym wynikającym z inwentaryzacji. Natomiast spis z natury jest narzędziem wykorzystywanym do zrobienia inwentaryzacji.

Do spisu z natury zobowiązani są:

• podatnicy osiągający dochody z działalności gospodarczej i prowadzących księgi przychodów i rozchodów;
• podmioty wymienione w art. 2 ustawy z dnia 29 września 1991 r. o rachunkowości.

Czy winiarz zobowiązany jest do zrobienia na koniec roku obrotowego, czyli stan na 31 grudnia, spisu z natury?

Mamy tak jakby trzy możliwe sytuacje, w którym możemy produkować wino i każda inaczej rozliczana jest przez Urząd Skarbowy:

1. Winiarzy zajmujących się wyrobem wina w rozumieniu art. 2 pkt 23 ustawy z dnia 2 grudnia 2021 r. o wyrobach winiarskich będących rolnikami wyrabiającymi mniej niż 100 hektolitrów wina w roku winiarskim wyłącznie z winogron pochodzących z własnych uprawa winorośli – nie prowadzących działalności gospodarczej i rozliczających się na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – zaliczenie przychodów rolników do przychodów z innych źródeł,
2. Winiarzy zajmujących się wyrobem wina w rozumieniu ustawy o wyrobach winiarskich – drobny producent wina z upraw własnych
   • drobny producent wina z upraw własnych – to producent wina spełniający wymagania określone dla drobnego producenta w rozumieniu art. 2 ust. 3 rozporządzenia 2018/273, który wyrabia w danym roku winiarskim, biorąc pod uwagę średnią roczną produkcję co najmniej z trzech kolejnych lat winiarskich, średnio mniej niż 1000 hektolitrów wina, wyrobionego z surowców pochodzących z:
     • upraw własnych winorośli lub
     • upraw winorośli położonych na obszarze województwa, w którym jest zlokalizowane miejsce wyrobu wina, lub powiatów sąsiadujących z tym województwem, w ilości nie większej niż 50% wagowo wszystkich surowców pochodzących z upraw winorośli
   • prowadzący działalność gospodarczą, prowadzący księgę przychodów i rozchodów lub będący podmiotem wymieniony w art. 2 ustawy o rachunkowości.
3. Winiarz prowadzący działalność gospodarczą w zakresie wyrobu i rozlewu wyrobów winiarskich, zgodnie z ustawą o wyrobach winiarskich rozumiany jako producenta w rozumieniu art. 2 ust. 2 rozporządzenia 2018/273, który przetwarza na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej świeże winogrona, moszcz winogronowy lub młode wino w trakcie fermentacji na wino lub moszcz. Prowadzący działalność gospodarczą, prowadzący księgę przychodów i rozchodów lub będący podmiotem wymieniony w art. 2 ustawy o rachunkowości.

W przypadku 2 i 3 sytuacji nie mamy wątpliwości że winiarze wymienieni w tych punktach mają obowiązek sporządzenia spisu z natury. Natomiast co do winiarzy określony w punkcie 1 musimy dopowiedzieć że swoje dochody wobec urzędu skarbowego rozliczają na zasadach określonych wprost w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych czyli tak jak winiarz z punktu 2, ale nie prowadzą podatkowej książki przychodów i rozchodów ani ksiąg rachunkowych czyli nie mają obowiązku sporządzenia spisu z natury.

Spis z natury robiony jest ze spisu:

• towarów handlowych,
• materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych,
• półwyrobów,
• produkcji w toku,
• wyrobów gotowych,
• braków i odpadów.

Czyli spis z natury musimy zrobić zarówna z całej naszej produkcji nie ważne na jakim on jest etapie w dniu 31 grudnia.

Jakie elementy zawiera spis z natury:

• imię i nazwisko właściciela zakładu (nazwę firmy),
• datę sporządzenia spisu,
• numer kolejny pozycji arkusza spisu z natury,
• szczegółowe określenie towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadów,
• jednostkę miary,
• ilość stwierdzoną w czasie spisu,
• cenę w złotych i groszach za jednostkę miary,
• wartość wynikającą z przemnożenia ilości towaru, materiałów, półwyrobów, wyrobów gotowych (itp.) przez jego cenę jednostkową,
• łączną wartość spisu z natury,
• klauzulę „spis zakończono na pozycji … „,
• podpis osoby sporządzających spis oraz podpis właściciela zakładu (wspólników).

Należy pamiętać że spisem z natury należy objąć także takie towarów, które są własnością winiarza, znajdujące się w dniu sporządzenia spisu poza zakładem podatnika. Towary obce, czyli nie stanowiące własności winiarza, nie podlegają wycenie, wystarczające jest tylko ujęcie ich ilościowe we spisie z natury i z podaniem informacji czyja to własność.

Jeżeli mamy informację z jakich elementów składa się spis z natury to możemy sami przygotować sobie druki, czy to ręcznie, czy też komputerowo, nie musimy wydawać pieniędzy na kupno druków.

Jak należy wycenić towary objęte spisem?

Wyceny towarów handlowych i materiałów należy dokonywać według cen zakupu lub nabycia albo według cen rynkowych obowiązujących w dniu sporządzania spisu z natury.

Półwyroby, wyroby gotowe i wybraków wycenia się według kosztów wytworzenia.

Natomiast odpadów użytkowych wycenia się według wartości wynikającej z oszacowania uwzględniającego ich przydatność do dalszego użytkowania.

Winiarz zobowiązany do sporządzenia spisu z natury dokonuje wyceny najpóźniej w terminie 14 dni od dnia zakończenia spisu z natury.

Stan prawny: 07 stycznia 2023